బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ స్కీమ్ 2006

అంబుడ్స్ మన్

బ్యాంకులు అందించే కొన్ని సేవలకు సంబంధించిన ఫిర్యాదుల పరిష్కారానికి మరియు అటువంటి ఫిర్యాదుల సంతృప్తి లేదా పరిష్కారాన్ని సులభతరం చేసే లక్ష్యంతో ఈ పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టారు.

సీనియర్ నెం. అప్లికేషన్ లు
(1) ఈ పథకాన్ని బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ స్కీమ్, 2006 అని పిలుస్తారు.
(2) రిజర్వ్ బ్యాంక్ నిర్దేశించిన తేదీ నుంచి ఇది అమల్లోకి వస్తుంది.
(3) ఇది యావత్ భారతదేశానికి విస్తరిస్తుంది.
(4) పథకం కింద నిర్వచించిన విధంగా ఒక బ్యాంకు యొక్క భారతదేశంలోని వ్యాపారానికి ఈ పథకం వర్తిస్తుంది.

సీనియర్ నెం. పథకం నిలిపివేత
(1) రిజర్వ్ బ్యాంక్, అలా చేయడం సముచితమని సంతృప్తి చెందితే, సాధారణంగా లేదా ఏదైనా నిర్దిష్ట బ్యాంకుకు సంబంధించి, పథకం యొక్క అన్ని లేదా ఏదైనా నిబంధనల అమలును ఉత్తర్వుల్లో పేర్కొన్న కాలానికి నిలిపివేయవచ్చు.
(2) రిజర్వ్ బ్యాంక్ తనకు తోచిన విధంగా పైన పేర్కొన్న విధంగా ఏదైనా సస్పెన్షన్ కాలాన్ని కాలానుగుణంగా పొడిగించవచ్చు.

సీనియర్ నెం. నిర్వచనాలు
(1) 'Award’ means an award passed by the Banking Ombudsman in accordance with the Scheme.
(2) 'అప్పిలేట్ అథారిటీ' అంటే ఈ పథకాన్ని అమలు చేసే రిజర్వ్ బ్యాంక్ విభాగానికి ఇన్చార్జి డిప్యూటీ గవర్నర్ అని అర్థం.
(3) 'అధీకృత ప్రతినిధి' అంటే ఒక ఫిర్యాదుదారుడు తన తరఫున పనిచేయడానికి మరియు తన ఫిర్యాదును పరిగణనలోకి తీసుకోవడానికి బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ముందు ఈ పథకం కింద జరిగే ప్రొసీడింగ్స్ లో ప్రాతినిధ్యం వహించడానికి ఫిర్యాదుదారుచే నియమించబడిన మరియు అధికారం పొందిన వ్యక్తి.
(4) 'బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్' అంటే పథకంలోని క్లాజ్ 4 కింద నియమితుడైన వ్యక్తి.
(5) 'బ్యాంకు' అంటే 'బ్యాంకింగ్ కంపెనీ', 'సంబంధిత కొత్త బ్యాంకు', 'ప్రాంతీయ గ్రామీణ బ్యాంకు', 'స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా' బ్యాంకింగ్ రెగ్యులేషన్ యాక్ట్, 1949 (1949 చట్టం 10) లోని సెక్షన్ 5 లో నిర్వచించిన విధంగా 'అనుబంధ బ్యాంకు', లేదా ఆ చట్టంలోని సెక్షన్ 56లోని క్లాజ్ (సి)లో నిర్వచించబడిన మరియు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా చట్టంలోని రెండవ షెడ్యూల్లో చేర్చబడిన 'ప్రాథమిక సహకార బ్యాంకు' అని అర్థం. 1934 (1934 చట్టం 2), భారతదేశంలో వ్యాపార స్థలాన్ని కలిగి ఉండటం, అటువంటి బ్యాంకు భారతదేశంలో లేదా భారతదేశం వెలుపల విలీనం చేయబడినా.
(6) 'Complaint' means a representation in writing or through electronic means containing a grievance alleging deficiency in banking service as mentioned in clause 8 of the Scheme.
(7) 'Reserve' Bank means the Reserve Bank of India constituted by Section 3 of the Reserve Bank of India Act, 1934 (2 of 1934).
(8) 'The scheme' means the Banking Ombudsman Scheme, 2006.
(9) 'Secretariat' means the office constituted as per sub-clause (1) of clause 6 of the Scheme.
(10) 'Settlement' means an agreement reached by the parties either by conciliation or mediation under clause 11 of the Scheme.

అపాయింట్& కాలపరిమితి

సీనియర్ నెం. నియామకం మరియు కాలపరిమితి
(1) రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఈ పథకం ద్వారా లేదా దాని కింద తమకు అప్పగించిన విధులను నిర్వహించడానికి చీఫ్ జనరల్ మేనేజర్ లేదా జనరల్ మేనేజర్ హోదాలో ఒకరి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది అధికారులను బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్మెన్ అని పిలుస్తారు.
(2) పై క్లాజు ప్రకారం బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ నియామకం ఒకేసారి మూడు సంవత్సరాలకు మించకుండా చేయవచ్చు.


కార్యాలయం మరియు తాత్కాలిక ప్రధాన కార్యాలయం యొక్క స్థానము

సీనియర్ నెం. కార్యాలయం మరియు తాత్కాలిక ప్రధాన కార్యాలయం
(1) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం రిజర్వ్ బ్యాంక్ నిర్దేశించిన ప్రదేశాల్లో ఉంటుంది.
(2) ఫిర్యాదులను త్వరితగతిన పరిష్కరించడం కొరకు, బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ తన ముందు ఉన్న ఫిర్యాదు లేదా రిఫరెన్స్ కు సంబంధించి అవసరమైన మరియు సముచితమైనదిగా భావించే తన పరిధిలో అటువంటి ప్రదేశాలలో సమావేశాలు నిర్వహించవచ్చు.


సెక్రటేరియట్

సీనియర్ నెం. సచివాలయం
(1) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ సెక్రటేరియట్ గా పనిచేయడానికి అవసరమైనంత సంఖ్యలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ తన అధికారులను లేదా ఇతర సిబ్బందిని బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయానికి పంపుతుంది.
(2) సెక్రటేరియట్ ఖర్చును రిజర్వ్ బ్యాంక్ భరిస్తుంది.

అధికారాలు మరియు అధికార పరిధి

సీనియర్ నెం. అధికారాలు మరియు అధికార పరిధి
(1) పథకంలోని క్లాజ్ 4 కింద నియమించబడిన ప్రతి బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ యొక్క అధికారం ఏ ప్రాదేశిక పరిమితులకు విస్తరిస్తుందో రిజర్వ్ బ్యాంక్ నిర్దేశిస్తుంది.
(2) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ క్లాజ్ 8లో పేర్కొన్న ప్రాతిపదికలపై దాఖలు చేసిన బ్యాంకింగ్ లేదా ఇతర సేవల్లోని లోపాలకు సంబంధించిన ఫిర్యాదులను స్వీకరించి పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి మరియు ఫిర్యాదు చేయబడిన సేవలో లోపం యొక్క ఆర్థిక విలువతో సంబంధం లేకుండా, సంబంధిత బ్యాంకు మరియు బాధిత పక్షాల మధ్య ఒప్పందం ద్వారా లేదా మధ్యవర్తిత్వం ద్వారా లేదా పథకం యొక్క నిబంధనల ప్రకారం అవార్డును ఆమోదించడం ద్వారా వాటి సంతృప్తి లేదా పరిష్కారాన్ని సులభతరం చేస్తుంది.
(3) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ తన కార్యాలయంపై పర్యవేక్షణ మరియు నియంత్రణ యొక్క సాధారణ అధికారాలను కలిగి ఉంటాడు మరియు వ్యాపార నిర్వహణకు బాధ్యత వహిస్తాడు.
(4) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం రిజర్వ్ బ్యాంక్ తో సంప్రదించి తన కోసం ఒక వార్షిక బడ్జెట్ ను రూపొందించాలి మరియు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా ఎక్స్ పెండిచర్ రూల్స్, 2005 తరహాలో ఆమోదించబడిన బడ్జెట్ లో వ్యయ అధికారాలను ఉపయోగించాలి.
(5) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ప్రతి సంవత్సరం జూన్ 30వ తేదీన రిజర్వ్ బ్యాంక్ గవర్నరుకు ఒక నివేదికను పంపాలి, దీనిలో మునుపటి ఆర్థిక సంవత్సరంలో తన కార్యాలయం యొక్క కార్యకలాపాల యొక్క సాధారణ సమీక్ష ఉంటుంది మరియు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆదేశించే ఇతర సమాచారాన్ని అందించాలి మరియు ప్రజాప్రయోజనాల దృష్ట్యా అవసరమైతే రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆదేశించవచ్చు. నివేదిక మరియు బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ నుంచి అందుకున్న సమాచారాన్ని కన్సాలిడేటెడ్ రూపంలో లేదా తగిన విధంగా ప్రచురించాలి.

సీనియర్ నెం. ఫిర్యాదు యొక్క కారణాలు
1 Any person may file a complaint with the Banking Ombudsman having jurisdiction on any one of the following grounds alleging deficiency in banking including internet banking or other services

(a) Non-payment or inordinate delay in the payment or collection of cheques, drafts, bills etc.;

(b) Non-acceptance, without sufficient cause, of small denomination notes tendered for any purpose, and for charging of commission in respect thereof;

(c) Non-acceptance, without sufficient cause, of coins tendered and for charging of commission in respect thereof;

(d) Non-payment or delay in payment of inward remittances ;

(e) Failure to issue or delay in issue of drafts, pay orders or bankers cheques;

(f) Non-adherence to prescribed working hours ;

(g) Failure to provide or delay in providing a banking facility (other than loans and advances) promised in writing by a bank or its direct selling agents;

(h) Delays, non-credit of proceeds to parties' accounts, non-payment of deposit or non-observance of the Reserve Bank directives, if any, applicable to rate of interest on deposits in any savings, current or other account maintained with a bank

(i) Complaints from Non-Resident Indians having accounts in India in relation to their remittances from abroad, deposits and other bankrelated matters;

(j) Refusal to open deposit accounts without any valid reason for refusal;

(k) Levying of charges without adequate prior notice to the customer;
 
2 భారతదేశంలోని ఎటిఎం/డెబిట్ కార్డ్ మరియు ప్రీపెయిడ్ కార్డ్ కార్యకలాపాలపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ యొక్క సూచనలను బ్యాంకు లేదా దాని అనుబంధ సంస్థలు ఈ క్రిందివాటిలో దేనిపైనైనా పాటించకపోవడం:

(a) ఎటిఎమ్ ల ద్వారా డెబిట్ చేయబడిన కానీ నగదు పంపిణీ చేయబడని ఖాతా

(b) ఎటిఎమ్ ల్లో ఒక ఉపసంహరణకు లేదా పిఓఎస్లావాదేవీకి ఒకటి కంటే ఎక్కువ సార్లు డెబిట్ చేయబడింది

ఎటిఎం

ద్వారా పంపిణీ చేయబడిన నగదు(d) కార్డు ఉపయోగించకుండా లేదా కార్డు

యొక్క వివరాలను ఉపయోగించకుండా ఖాతాలో డెబిట్ చేయడం(e) దొంగిలించబడిన/క్లోన్ చేయబడిన కార్డులను ఉపయోగించడం

(f) ఇతరులు
3 బ్యాంకు లేదా దాని అనుబంధ సంస్థలు ఈ క్రిందివాటిలో దేనిపైనైనా క్రెడిట్ కార్డు కార్యకలాపాలపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ యొక్క సూచనలను పాటించకపోవడం:

(a) యాడ్-ఆన్ కార్డుల కొరకు అవాంఛిత కాల్స్, కార్డులకు బీమా మొదలైనవి

(b) జీవిత

కొరకు ఉచితంగా జారీ చేయబడ్డ కార్డులపై వార్షిక రుసుము వసూలు చేయడం(c) తప్పుడు బిల్లింగ్/రాంగ్ డెబిట్స్
<> (d) బెదిరింపు కాల్స్/ రికవరీ ఏజెంట్ ల నిమగ్నతపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ మార్గదర్శకాలను పాటించకపోవడం

(e) క్రెడిట్ ఇన్ఫర్మేషన్ బ్యూరోకు తప్పుగా నివేదించిన క్రెడిట్ సమాచారం కారణంగా క్రెడిట్ స్థితిని సమీక్షించడంలో ఆలస్యం లేదా సరిదిద్దడంలో వైఫల్యంతో సహా రికవరీ ఏజెంట్లు రికవరీ యొక్క అనుచిత విధానం.

(f) ఇతరులు
4 భారతదేశంలో మొబైల్ బ్యాంకింగ్/ ఎలక్ట్రానిక్ బ్యాంకింగ్ సేవలకు సంబంధించి రిజర్వ్ బ్యాంక్ యొక్క సూచనలను ఈ క్రిందివాటిలో దేనిపైనైనా బ్యాంకు పాటించకపోవడం:

(a) ఆన్ లైన్ చెల్లింపు/ ఫండ్ బదిలీ,

(b) అనధికార ఎలక్ట్రానిక్ చెల్లింపు/ ఫండ్ బదిలీ,
&ఎన్ బి ఎస్ పి>
5 పింఛను పంపిణీ చేయకపోవడం లేదా ఆలస్యం కావడం (ఫిర్యాదు సంబంధిత బ్యాంకు యొక్క చర్యకు ఆపాదించవచ్చు, కానీ దాని ఉద్యోగులకు సంబంధించి కాదు)
6 జారీ చేయడానికి నిరాకరించడం లేదా జారీ చేయడంలో ఆలస్యం చేయడం, లేదా సేవ చేయడంలో వైఫల్యం లేదా ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీల సర్వీసింగ్ లేదా రిడంప్షన్ లో జాప్యం
7 సరైన నోటీసు లేకుండా లేదా తగిన కారణం లేకుండా డిపాజిట్ ఖాతాలను బలవంతంగా మూసివేయడం
9 క్లోజ్ చేయడానికి నిరాకరించడం లేదా ఖాతాలను క్లోజ్ చేయడంలో ఆలస్యం చేయడం
10 బ్యాంకు అవలంబించిన న్యాయమైన పద్ధతుల నియమావళిని పాటించకపోవడం; మరియు
11 Non-adherence to the provisions of the Code of Bank's Commitments to Customers issued by Banking Codes and Standards Board of India and as adopted by the bank .
12 బ్యాంకులు రికవరీ ఏజెంట్ల నియామకంపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ మార్గదర్శకాలను పాటించకపోవడం.
13 బీమా/మ్యూచువల్ ఫండ్/ఇతర థర్డ్ పార్టీ ఇన్వెస్ట్ మెంట్ ప్రొడక్ట్ ల అమ్మకం వంటి పారా బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ మార్గదర్శకాలను పాటించకపోవడం:

(a) థర్డ్ పార్టీ ఫైనాన్షియల్ ప్రొడక్ట్ ల యొక్క అనుచితమైన, అనుచితమైన అమ్మకాలు.

(b) పారదర్శకత లేకపోవడం/అమ్మకాల్లో తగినంత పారదర్శకత లేకపోవడం

(c) అందుబాటులో ఉన్న ఫిర్యాదుల పరిష్కార యంత్రాంగాన్ని బహిర్గతం చేయకపోవడం
<> లేదా బ్యాంకులు
 
14 బ్యాంకింగ్ లేదా ఇతర సేవలకు సంబంధించి రిజర్వ్ బ్యాంక్ జారీ చేసిన ఆదేశాల ఉల్లంఘనకు సంబంధించిన ఏదైనా ఇతర విషయం.
15 రుణాలు మరియు అడ్వాన్సులకు సంబంధించి బ్యాంకింగ్ సేవలో లోపం ఉందని ఆరోపిస్తూ ఈ క్రింది కారణాలలో దేనిపైనైనా ఫిర్యాదు చేయవచ్చు:

(a) వడ్డీ రేట్లపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆదేశాలను పాటించకపోవడం;

(b) రుణ దరఖాస్తుల పరిష్కారం కోసం మంజూరు, పంపిణీలో జాప్యం లేదా నిర్దేశిత సమయ షెడ్యూల్ పాటించకపోవడం;

దరఖాస్తుదారునికి సరైన కారణాలను అందించకుండా రుణాల కోసం దరఖాస్తు చేయడం;

(d) బ్యాంకు ఆమోదించిన న్యాయమైన పద్ధతుల నియమావళి లేదా ఖాతాదారుల పట్ల బ్యాంక్ యొక్క నిబద్ధత నియమావళి యొక్క నిబంధనలను పాటించకపోవడం.

(e) బ్యాంకులు రికవరీ ఏజెంట్లను నియమించుకోవడంపై రిజర్వ్ బ్యాంక్ మార్గదర్శకాలను పాటించకపోవడం; మరియు

(f) ఈ ప్రయోజనం కోసం రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఎప్పటికప్పుడు నిర్దేశించిన ఇతర ఆదేశాలు లేదా సూచనలను పాటించకపోవడం.
 
16 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఈ విషయంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఎప్పటికప్పుడు పేర్కొనే ఇతర విషయాలను కూడా పరిష్కరించవచ్చు.

సీనియర్ నెం. ఫిర్యాదు యొక్క కారణాలు
1 పథకంలోని క్లాజ్ 8లో పేర్కొన్న ఏదైనా ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కారణాలపై బ్యాంకుపై ఫిర్యాదు ఉన్న ఏ వ్యక్తి అయినా, తాను లేదా తన అధీకృత ప్రతినిధి ద్వారా (న్యాయవాది కాకుండా) ఫిర్యాదు చేసిన బ్యాంకు యొక్క శాఖ లేదా కార్యాలయం ఉన్న బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. కేంద్రీకృత కార్యకలాపాలతో క్రెడిట్ కార్డులు మరియు ఇతర రకాల సేవల కార్యకలాపాల నుండి ఉత్పన్నమయ్యే ఫిర్యాదును కస్టమర్ యొక్క బిల్లింగ్ చిరునామా ఏ ప్రాదేశిక పరిధిలో ఉందో బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ముందు దాఖలు చేయాలి.
2 లిఖితపూర్వకంగా ఫిర్యాదుదారుడు లేదా అతని అధీకృత ప్రతినిధిచే సంతకం చేయబడాలి మరియు సాధ్యమైనంత వరకు, అనుబంధం 'A'లో పేర్కొనబడ్డ ఫారంలో లేదా పరిస్థితులకు దగ్గరగా ఉండాలి:

(a) ఫిర్యాదుదారు పేరు మరియు చిరునామా

(b) బ్యాంకు యొక్క బ్రాంచ్ లేదా కార్యాలయం యొక్క పేరు మరియు చిరునామా ఫిర్యాదు చేయబడింది

(c) ఫిర్యాదుకు దారితీసే వాస్తవాలు

(d) ఫిర్యాదుదారుకు జరిగిన నష్టం యొక్క స్వభావం మరియు పరిధి

(e) కోరిన ఉపశమనం.
 
3 ఫిర్యాదుదారుడు ఫిర్యాదుతో పాటు, తాను విశ్వసించదలచిన డాక్యుమెంట్ల కాపీలు ఏవైనా ఉంటే, ఈ క్లాజ్ లోని సబ్ క్లాజ్ (3) కింద ఫిర్యాదును నిర్వహించదగినదని డిక్లరేషన్ తో సహా దాఖలు చేయాలి.
4 ఎలక్ట్రానిక్ మార్గాల ద్వారా చేసిన ఫిర్యాదును బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కూడా స్వీకరిస్తారు మరియు అటువంటి ఫిర్యాదు యొక్క ప్రింట్ అవుట్ ను బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ రికార్డులో తీసుకుంటారు.
5 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కేంద్ర ప్రభుత్వం లేదా రిజర్వ్ బ్యాంక్ ద్వారా స్వీకరించబడే ఈ పథకం పరిధిలోకి వచ్చే ఫిర్యాదులను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు మరియు పరిష్కరించడం కొరకు బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు పంపబడతారు.
6 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయరాదు:-

(a) ఫిర్యాదుదారుడు, బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు ఫిర్యాదు చేయడానికి ముందు, బ్యాంకుకు లిఖితపూర్వకంగా విజ్ఞాపన చేశాడు మరియు బ్యాంకు ఫిర్యాదును తిరస్కరించింది లేదా ఫిర్యాదుదారుడు తన విజ్ఞాపనను అందుకున్న తరువాత ఒక నెల వ్యవధిలో ఎటువంటి సమాధానం పొందలేదు లేదా ఫిర్యాదుదారుడు తనకు ఇచ్చిన సమాధానంతో సంతృప్తి చెందలేదు. బ్యాంకు;

(b) ఫిర్యాదుదారుడు తన అభ్యర్థనకు బ్యాంకు నుంచి ప్రతిస్పందన అందుకున్న ఒక సంవత్సరం తరువాత లేదా, బ్యాంకుకు వినతిపత్రం సమర్పించిన తేదీ తర్వాత ఒక సంవత్సరం మరియు ఒక నెల తర్వాత ఫిర్యాదు చేయబడుతుంది;

(c) ఫిర్యాదు పరిష్కరించిన ఒకే చర్యకు సంబంధించినది కాదు. లేదా ఏదైనా మునుపటి ప్రొసీడింగ్స్ లో బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ద్వారా అర్హతల ఆధారంగా వ్యవహరించబడుతుంది, అదే ఫిర్యాదుదారుడి నుంచి లేదా ఒకరికంటే ఎక్కువ మంది ఫిర్యాదుదారులు లేదా చర్యకు సంబంధించిన ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ పార్టీలు (

(d) ఫిర్యాదు ఒకే చర్యకు సంబంధించినది కాదు, దీని కొరకు ఏదైనా కోర్టు, ట్రిబ్యునల్ లేదా ఆర్బిట్రేటర్ లేదా మరేదైనా ఫోరం ముందు ఏదైనా ప్రొసీడింగ్స్ పెండింగ్ లో ఉన్నాయి లేదా అటువంటి కోర్టు, ట్రిబ్యునల్, ఆర్బిట్రేటర్ లేదా ఫోరం ద్వారా డిక్రీ లేదా తీర్పు లేదా ఉత్తర్వులు జారీ చేయబడ్డాయి;

(e) ఫిర్యాదు పనికిమాలినది లేదా బాధాకరమైనది కాదు; మరియు

(f) అటువంటి క్లెయిమ్ ల కొరకు ఇండియన్ లిమిటేషన్ యాక్ట్, 1963 కింద నిర్దేశించిన పరిమితి కాలం ముగియకముందే ఫిర్యాదు చేయబడుతుంది.
 

సీనియర్ నెం. సమాచారం కోసం కాల్ చేసే అధికారం
(1) ఈ పథకం కింద తన విధులను నిర్వర్తించడం కొరకు, ఒక బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఫిర్యాదు చేసిన బ్యాంకును లేదా ఫిర్యాదుతో సంబంధం ఉన్న మరేదైనా బ్యాంకు ఏదైనా సమాచారాన్ని అందించాలని లేదా తన ఆధీనంలో ఉందని ఆరోపించబడిన ఫిర్యాదుకు సంబంధించిన ఏదైనా డాక్యుమెంట్ యొక్క సర్టిఫైడ్ కాపీలను అందించమని కోరవచ్చు.

బ్యాంకు విఫలమైనట్లయితే దానిని ప్రొడ్యూస్ చేయవచ్చు. తగిన కారణం లేకుండా అభ్యర్థనను పాటించడం, బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ తనకు తగినదిగా భావిస్తే, సమాచారం అందించబడితే లేదా కాపీలు అందిస్తే అది బ్యాంకుకు అననుకూలంగా ఉంటుందనే నిర్ధారణకు రావచ్చు.
(2) బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ తన విధులను నిర్వర్తించే సమయంలో తన పరిజ్ఞానం లేదా స్వాధీనంలోకి వచ్చే ఏదైనా సమాచారం లేదా డాక్యుమెంట్ యొక్క గోప్యతను నిర్వహించాలి మరియు అటువంటి సమాచారం లేదా డాక్యుమెంట్ ను అందించే వ్యక్తి యొక్క సమ్మతితో తప్ప అటువంటి సమాచారం లేదా డాక్యుమెంట్ ని ఏ వ్యక్తికి వెల్లడించరాదు.

ఈ క్లాజులోని ఏదీ బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఒక పార్టీ ద్వారా అందించబడ్డ సమాచారం లేదా డాక్యుమెంట్ ని బహిర్గతం చేయకుండా నిరోధించదు. ఏదైనా చట్టపరమైన ఆవశ్యకత లేదా సహజ న్యాయం మరియు విచారణలో నిష్పాక్షిక పాత్ర యొక్క సూత్రాలను పాటించడం సహేతుకంగా అవసరమని భావించిన మేరకు ఇతర పక్షానికి లేదా పక్షాలకు ఫిర్యాదు చేయడంలో.

సీనియర్ నెం. ఒప్పందం ద్వారా ఫిర్యాదు పరిష్కారం
1 ఆచరణ సాధ్యమైన వెంటనే, బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఫిర్యాదు యొక్క కాపీని ఫిర్యాదులో పేర్కొన్న బ్యాంకు యొక్క బ్రాంచ్ లేదా కార్యాలయానికి, క్లాజ్ 15 యొక్క సబ్ క్లాజ్ (3)లో పేర్కొన్న నోడల్ అధికారికి సలహా మేరకు పంపాలి మరియు రాజీ లేదా మధ్యవర్తిత్వం ద్వారా ఫిర్యాదుదారు మరియు బ్యాంకు మధ్య ఒప్పందం ద్వారా ఫిర్యాదు పరిష్కారాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ప్రయత్నించాలి.
2 ఫిర్యాదు యొక్క పరిష్కారాన్ని ప్రోత్సహించే ఉద్దేశ్యం కొరకు, బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఎటువంటి సాక్ష్యాధారాల నియమాలకు కట్టుబడి ఉండరాదు మరియు అతడు న్యాయబద్ధంగా మరియు సముచితంగా భావించే అటువంటి ప్రక్రియను అనుసరించవచ్చు, అయితే, కనీసం, బ్యాంకు ద్వారా చేయబడ్డ లిఖితపూర్వక సమర్పణలపై ఒక కాలపరిమితిలోగా డాక్యుమెంటరీ సాక్ష్యాలతో సహా తన సమర్పణలను లిఖితపూర్వకంగా సమర్పించడానికి బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు అవకాశం కల్పించాల్సి ఉంటుంది.< br/>
బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ సమర్పించిన డాక్యుమెంటరీ సాక్ష్యాలు మరియు రాతపూర్వక సమర్పణలు ఒక నిర్ణయానికి రావడానికి తగినంత నిర్ణయాత్మకమైనవి కావని భావించినట్లయితే, సామరస్యపూర్వక పరిష్కారాన్ని ప్రోత్సహించడానికి అతడు బ్యాంకు లేదా సంబంధిత అనుబంధ సంస్థ మరియు ఫిర్యాదుదారు కలిసి ఒక సమావేశాన్ని పిలవవచ్చు.

అటువంటి సమావేశం ఎక్కడ జరిగినా అది ఒక ఫలితానికి దారితీస్తుంది. ఫిర్యాదు యొక్క పరస్పర ఆమోదయోగ్యమైన పరిష్కారం, సమావేశం యొక్క ప్రొసీడింగ్స్ డాక్యుమెంట్ చేయబడతాయి మరియు తీర్మానానికి తాము అంగీకరిస్తున్నామని పేర్కొంటూ పార్టీలు ప్రత్యేకంగా సంతకం చేయాలి మరియు ఆ తరువాత బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ సెటిల్ మెంట్ యొక్క వాస్తవాలను సెటిల్ మెంట్ యొక్క నిబంధనలకు జతచేస్తూ ఒక ఉత్తర్వు జారీ చేయాలి.
3 The Banking Ombudsman may deem the complaint as resolved, in any of the following circumstances:

(a) Where the grievance raised by the complainant has been resolved by the bank or the concerned subsidiary of a bank with the intervention of the Banking Ombudsman; or

(b) The complainant agrees, whether in writing or otherwise, to the manner and extent of resolution of the grievance provided by the Banking Ombudsman based on the conciliation and mediation efforts; or

(c) In the opinion of the Banking Ombudsman, the bank has adhered to the banking norms and practices in vogue and the complainant has been informed to this effect through appropriate means and complainant's objections if any to the same are not received by Banking Ombudsman within the time frame provided.
4 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ముందు జరిగే ప్రొసీడింగ్స్ సారాంశంగా ఉంటాయి.

సీనియర్ నెం. బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ అవార్డు
1 ఒకవేళ ఫిర్యాదు అందిన తేదీ నుంచి ఒక నెల వ్యవధిలో లేదా బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ పార్టీలకు అనుమతించే కాలవ్యవధిలోగా ఒక ఫిర్యాదును ఒప్పందం ద్వారా పరిష్కరించనట్లయితే, వారు తమ వాదనను వినిపించడానికి సహేతుకమైన అవకాశాన్ని కల్పించిన తరువాత, అతను తీర్పును ఆమోదించవచ్చు లేదా ఫిర్యాదును తిరస్కరించవచ్చు.
2 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ పార్టీలు తన ముందు ఉంచిన సాక్ష్యాలు, బ్యాంకింగ్ చట్టం మరియు ఆచరణ యొక్క సూత్రాలు, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఎప్పటికప్పుడు జారీ చేసే ఆదేశాలు, సూచనలు మరియు మార్గదర్శకాలు మరియు తన అభిప్రాయంలో ఫిర్యాదుకు సంబంధించిన ఇతర అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి.
3 అవార్డును ఆమోదించడానికి గల కారణాలను అవార్డు క్లుప్తంగా తెలియజేస్తుంది.
4 సబ్ క్లాజ్ (1) కింద జారీ చేయబడిన ఈ అవార్డులో, బ్యాంకు తన బాధ్యతలను నిర్దిష్టంగా నిర్వర్తించడం కొరకు బ్యాంకుకు ఆదేశాలు/లు ఏవైనా ఉంటే, బ్యాంకు యొక్క చర్య లేదా తొలగింపు వల్ల నేరుగా ఉత్పన్నమయ్యే ఫిర్యాదుదారునికి కలిగే ఏదైనా నష్టానికి పరిహారంగా బ్యాంకు ఫిర్యాదుదారుకు చెల్లించాల్సిన మొత్తాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
5 సబ్ క్లాజ్ (4)లో ఏవైనా ఉన్నప్పటికీ, బ్యాంకును మినహాయించడం లేదా కమీషన్ చేయడం వల్ల ఫిర్యాదుదారుడు అనుభవించిన వాస్తవ నష్టం కంటే ఎక్కువ మొత్తాన్ని లేదా రెండు మిలియన్ల రూపాయలలో ఏది తక్కువైతే అది పరిహారంగా చెల్లించాలని ఆదేశిస్తూ తీర్పును జారీ చేసే అధికారం బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు ఉండదు. బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ద్వారా ఇవ్వబడే పరిహారం వివాదంలో ఇమిడి ఉన్న మొత్తానికి మాత్రమే పరిమితంగా ఉంటుంది.
6 The Banking Ombudsman may also award compensation in addition to the above but not exceeding rupees 0.1 million to the complainant, taking into account the loss of the complainant's time, expenses incurred by the complainant, harassment and mental agony suffered by the complainant.
7 అవార్డు కాపీని ఫిర్యాదుదారునికి మరియు బ్యాంకుకు పంపాలి.
8 అవార్డు కాపీ అందుకున్న తేదీ నుంచి 30 రోజుల్లోగా ఫిర్యాదుదారుడు తన క్లెయిమ్ యొక్క పూర్తి మరియు తుది సెటిల్ మెంట్ లో అవార్డును అంగీకరించే లేఖను సంబంధిత బ్యాంకుకు సమర్పిస్తే తప్ప అవార్డు రద్దవుతుంది మరియు ఎటువంటి ప్రభావం చూపదు.
9 క్లాజ్ 14లోని సబ్ క్లాజ్ (1) కింద ఫిర్యాదుదారుడు అప్పీల్ దాఖలు చేసినట్లయితే అటువంటి అంగీకారాన్ని అందించరాదు.
10 క్లాజ్ 14 యొక్క సబ్ క్లాజ్ (1) కింద అప్పీలుకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోతే, సబ్ క్లాజ్ (8) కింద ఫిర్యాదుదారుడు తీర్పును లిఖితపూర్వకంగా స్వీకరించిన తేదీ నుండి ఒక నెలలోపు, బ్యాంకు అవార్డుకు కట్టుబడి ఉండాలి మరియు బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు సన్నిహిత సమ్మతిని కలిగి ఉండాలి.

చేసిన ఫిర్యాదు ఈ విధంగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తే బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఏ దశలోనైనా ఫిర్యాదును తిరస్కరించవచ్చు;

సీనియర్ నెం. ఫిర్యాదు తిరస్కరణ
1 క్లాజ్ 8లో పేర్కొన్న ఫిర్యాదు ఆధారంగా కాదు లేదా
2 లేదంటే క్లాజ్ 9లోని సబ్ క్లాజ్ (3)కు అనుగుణంగా లేదు. లేదా
3 క్లాజ్ 12 (5) మరియు 12 (6) కింద నిర్దేశించబడిన బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ యొక్క ఆర్థిక అధికార పరిధిని దాటి: లేదా
4 విస్తృతమైన డాక్యుమెంటరీ మరియు మౌఖిక సాక్ష్యాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సిన అవసరం మరియు బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ముందు ప్రొసీడింగ్స్ అటువంటి ఫిర్యాదును పరిష్కరించడానికి తగినవి కావు; లేదా
5 తగిన కారణం లేకుండా; లేదా
6 ఫిర్యాదుదారుడు సహేతుకమైన శ్రద్ధతో దానిని అనుసరించలేదని; లేదా
7 బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ అభిప్రాయం ప్రకారం ఫిర్యాదుదారుడికి ఎటువంటి నష్టం లేదా నష్టం లేదా అసౌకర్యం కలగదు.

బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్, విచారణ యొక్క ఏ దశలోనైనా, ఫిర్యాదు అదే చర్యకు సంబంధించినదని, దీనికి సంబంధించి ఏదైనా కోర్టు, ట్రిబ్యునల్ లేదా ఆర్బిట్రేటర్ లేదా మరేదైనా ఫోరం ముందు ఏదైనా ప్రొసీడింగ్స్ పెండింగ్ లో ఉన్నాయని లేదా అటువంటి కోర్టు, ట్రిబ్యునల్, ఆర్బిట్రేటర్ లేదా ఫోరం ద్వారా డిక్రీ లేదా తీర్పు లేదా ఉత్తర్వు జారీ చేయబడిందని కనిపిస్తే, అందుకు గల కారణాలను తెలియజేస్తూ ఫిర్యాదును తిరస్కరిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీ చేయండి.

సీనియర్ నెం. అప్పీలేట్ అథారిటీ ముందు అప్పీల్
1 క్లాజ్ 12 కింద తీర్పు ద్వారా ఫిర్యాదు చేయబడిన పక్షం లేదా క్లాజ్ 13 యొక్క సబ్ క్లాజులు (డి) నుండి (జి) లో పేర్కొన్న కారణాల వల్ల ఫిర్యాదును తిరస్కరించడం, తీర్పు లేదా ఫిర్యాదు తిరస్కరణ యొక్క కమ్యూనికేషన్ అందుకున్న తేదీ నుండి 30 రోజుల్లోపు అప్పీలేట్ అథారిటీ ముందు అప్పీలుకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వవచ్చు;

క్లాజ్ 12లోని సబ్ క్లాజ్ (8) కింద ఫిర్యాదుదారుడు తీర్పును స్వీకరించే లేఖను అందుకున్న తేదీ నుంచి అప్పీల్ దాఖలు చేయడానికి ముప్పై రోజుల వ్యవధి ప్రారంభం అవుతుంది.

దరఖాస్తుదారుడు గడువులోగా అప్పీల్ చేయకపోవడానికి తగిన కారణం ఉందని అతడు సంతృప్తి చెందితే, 30 రోజులకు మించకుండా తదుపరి వ్యవధిని అప్పిలేట్ అథారిటీ అనుమతించవచ్చు.

చైర్మన్ లేదా ఆయన గైర్హాజరీలో మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ లేదా ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ లేదా చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ ఆఫీసర్ లేదా సమాన హోదా కలిగిన మరేదైనా అధికారి అనుమతితో మాత్రమే అప్పీల్ దాఖలు చేయవచ్చు.
2 అప్పిలేట్ అథారిటీ, ఇరుపక్షాలకు వినడానికి సహేతుకమైన అవకాశాన్ని ఇచ్చిన తరువాత.

(ఎ) అప్పీలును తోసిపుచ్చాలి; లేదా
(బి) అప్పీలును అనుమతించండి మరియు అవార్డును పక్కన పెట్టండి; లేదా
(సి) అప్పీలేట్ అథారిటీ అవసరమైన లేదా సముచితమైనదిగా భావించే ఆదేశాలకు అనుగుణంగా తాజా పరిష్కారం కొరకు ఈ విషయాన్ని బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కు అప్పగించండి; లేదా
(డి) అవార్డును సవరించండి మరియు అలా సవరించబడిన అవార్డుకు అమలు చేయడానికి అవసరమైన ఆదేశాలను జారీ చేయండి; లేదా
(ఇ) తగినదిగా భావించే ఏదైనా ఇతర ఉత్తర్వులను జారీ చేయండి.
3 క్లాజ్ 12 కింద బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ ఇచ్చిన తీర్పు లేదా క్లాజ్ 13 కింద ఫిర్యాదును తిరస్కరిస్తూ జారీ చేసిన ఉత్తర్వుల మాదిరిగానే అప్పిలేట్ అథారిటీ ఉత్తర్వులు కూడా ఉంటాయి.

సీనియర్ నెం. ప్రజలకు కామన్ నాలెడ్జ్ కోసం బ్యాంకులు ఈ పథకం యొక్క ముఖ్య లక్షణాలను ప్రదర్శిస్తాయి
1 ఈ పథకం పరిధిలోకి వచ్చే బ్యాంకులు ఈ పథకం యొక్క ఉద్దేశ్యాన్ని మరియు బాధిత పక్షం ద్వారా ఫిర్యాదులు చేయాల్సిన బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ యొక్క సంప్రదింపు వివరాలను బ్యాంకు యొక్క అన్ని కార్యాలయాలు మరియు బ్రాంచీలలో ప్రముఖంగా ప్రదర్శించేలా చూడాలి, తద్వారా కార్యాలయానికి లేదా బ్రాంచ్ కు వచ్చే వ్యక్తికి ఈ పథకం గురించి తగిన సమాచారం ఉంటుంది.
2 ఈ పథకం పరిధిలోకి వచ్చే బ్యాంకులు, ఎవరైనా అలా చేయాలనుకుంటే, బ్యాంకు కార్యాలయ ఆవరణలో పరిశీలన కోసం బ్యాంకు యొక్క నిర్ధారిత అధికారి వద్ద పథకం యొక్క కాపీ అందుబాటులో ఉందని ధృవీకరించాలి మరియు అటువంటి నిర్దేశిత అధికారితో పథకం లభ్యత గురించి నోటీసును ఈ క్లాజ్ యొక్క సబ్ క్లాజ్ (1) కింద నోటీసుతో పాటు ప్రదర్శించాలి మరియు వారి వెబ్ సైట్లలో పథకం యొక్క కాపీని ఉంచాలి.
3 The banks covered by the Scheme shall appoint Nodal Officers at their Regional/Zonal Offices and inform the respective Office of the Banking Ombudsman under whose jurisdiction the Regional/Zonal Office falls. The Nodal Officer so appointed shall be responsible for representing the bank and furnishing information to the Banking Ombudsman in respect of complaints filed against the bank. Wherever more than one zone/region of a bank are falling within the jurisdiction of a Banking Ombudsman, one of the Nodal Officers shall be designated as the 'Principal Nodal Officer' for such zones or regions.

ఇతరాలు
ఇబ్బందుల తొలగింపు
ఈ పథకం యొక్క నిబంధనలను అమలు చేయడంలో ఏదైనా ఇబ్బంది తలెత్తితే, రిజర్వ్ బ్యాంక్ అటువంటి నిబంధనలను బ్యాంకింగ్ రెగ్యులేషన్ చట్టం, 1949 లేదా పథకానికి విరుద్ధంగా చేయవచ్చు, ఎందుకంటే ఇది కష్టాన్ని తొలగించడానికి అవసరం లేదా అనువైనదిగా అనిపించవచ్చు.

బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ స్కీమ్ 2006 అమల్లోకి రాకముందే పెండింగ్ లో ఉన్న ఫిర్యాదుల పరిష్కారం, ఇప్పటికే ఆమోదించిన అవార్డుల అమలు సంబంధిత బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ పథకాల నిబంధనలు, దాని కింద జారీ చేసిన రిజర్వ్ బ్యాంక్ సూచనలకు లోబడి కొనసాగుతాయి.

సీనియర్ నెం. కేంద్రం బ్యాంకింగ్ అంబుడ్స్ మన్ కార్యాలయం చిరునామా ఆపరేషన్ ప్రాంతం
1 అహ్మదాబాద్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా,
లా గజ్జర్ ఛాంబర్స్, ఆశ్రమ్ రోడ్,
అహ్మదాబాద్-380 009
ఎస్టీడీ కోడ్: 079
టెలిఫోన్ నెంబరు 26582357/26586718
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 26583325
ఇమెయిల్ : boahmedabad@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 గుజరాత్, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలైన దాద్రా నగర్ హవేలీ,
డామన్ అండ్ డయ్యూ
2 బెంగళూరు.. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా<బిఆర్> 10/3/8, నృపతుంగ రోడ్<బిఆర్> బెంగళూరు -560 001<బిఆర్> ఎస్ టిడి కోడ్: 080
టెలిఫోన్ నెంబరు 22210771/22275629
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 22244047
ఇమెయిల్ : bobangalore@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 కర్ణాటక..
3 భోపాల్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
హోషంగాబాద్ రోడ్
పోస్ట్ బాక్స్ నెం.32, భోపాల్-462 011
ఎస్టీడీ కోడ్: 0755
టెలి. నెంబరు 2573772/2573776
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2573779
ఇమెయిల్ : bobhopal@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 మధ్య ప్రదేశ్
4 భువనేశ్వర్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా<బిఆర్> పండిట్ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ మార్గ్<బిఆర్> భువనేశ్వర్-751 001<బిఆర్> ఎస్ టిడి కోడ్: 0674<బిఆర్> టెలిఫోన్ నెంబరు 2396207/2396008
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2393906
ఇమెయిల్ : bobhubaneswar@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 ఒడిశా
5 చండీగఢ్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
4వ అంతస్తు, సెక్టార్ 17
చండీగఢ్
టెలిఫోన్ నెంబరు 0172 - 2721109
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 0172 - 2721880
ఇమెయిల్ : Click here to lodge complaint		 హిమాచల్ ప్రదేశ్, పంజాబ్, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం
చండీగఢ్, పంచకుల,
యమునా నగర్, హర్యానాలోని అంబాలా జిల్లాలు
6 చెన్నై రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
ఫోర్ట్ గ్లాసిస్, చెన్నై 600 001
ఎస్టీడీ కోడ్: 044
టెలిఫోన్ నెంబరు 25395964
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 25395488
ఇమెయిల్ : bochennai@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 తమిళనాడు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలైన
పుదుచ్చేరి (మాహే ప్రాంతం మినహా), అండమాన్ నికోబార్ దీవులు
7 గౌహతి రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
స్టేషన్ రోడ్, పాన్ బజార్
గౌహతి-781 001
ఎస్టీడీ కోడ్: 0361
tel.2542556/2540445
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2540445
ఇమెయిల్ : boguwahati@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 అస్సాం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్, మణిపూర్,
మేఘాలయ, మిజోరం, నాగాలాండ్, త్రిపుర
8 హైదరాబాదు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా<బిఆర్> 6-1-56, సెక్రటేరియట్ రోడ్<బిఆర్> సైఫాబాద్, హైదరాబాద్-500 004
ఎస్టీడీ కోడ్: 040
టెలిఫోన్ నెంబరు 23210013/23243970
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 23210014
ఇమెయిల్ : bohyderabad@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ..
9 జైపూర్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
రామ్ బాగ్ సర్కిల్,
టోంక్ రోడ్, పోస్ట్ బాక్స్ నెంబర్ 12
జైపూర్-302 004
ఎస్టీడీ కోడ్: 0141
టెల్ నెం.0141><>bojaipur@rbi.org.in<5107973
ఫాక్స్ నెం> <141<256220Click here to lodge complaint		 రాజస్థాన్
10 కాన్పూర్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
ఎం.జి.. రోడ్, పోస్ట్ బాక్స్ నెం. 82
కాన్పూర్-208 001
ఎస్టీడీ కోడ్: 0512
టెలిఫోన్ నెంబరు 2306278/2303004
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2305938
ఇమెయిల్ : bokanpur@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 ఉత్తరప్రదేశ్ (ఘజియాబాద్, గౌతమ్ బుద్ధ నగర్,
> సహారన్పూర్, షామ్లీ (ప్రబుద్ధ నగర్),
ముజఫర్నగర్, బాగ్పట్, మీరట్>
బిజ్నోర్, అమ్రోహా (జ్యోతిబా ఫూలే
నగర్)
11 కోల్ కతా రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
15, నేతాజీ సుభాష్ రోడ్
కోల్కతా-700 001
ఎస్టీడీ కోడ్: 033
టెల్ నెం.22304982
ఫ్యాక్స్ నెం.22305899
ఈమెయిల్:bokolkata@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 పశ్చిమ బెంగాల్ మరియు సిక్కిం
12 ముంబై రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా<బిఆర్> 4వ అంతస్తు, ఆర్ బిఐ బైకుల్లా ఆఫీస్<బిఆర్> బిల్డింగ్, ముంబై సెంట్రల్<బిఆర్> రైల్వే స్టేషన్, బైకుల్లా> <బిఆర్బి> ముంబై-400 008<బిఆర్> ఎస్టిడి కోడ్: 022<బిఆర్> టెల్ నంబర్ 23022028<బిఆర్> ఫ్యాక్స్ : 23022024
ఇమెయిల్ : bomumbai@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 మహారాష్ట్ర, గోవా..
13 న్యూ ఢిల్లీ(ఐ) రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
సంసద్ మార్గ్, న్యూఢిల్లీ
ఎస్టీడీ కోడ్: 011
టెలిఫోన్ నెంబరు 23725445/23710882
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 23725218
ఇమెయిల్ : bonewdelhi@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 ఢిల్లీ
14 పాట్నా రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
పాట్నా-800 001
STD కోడ్: 0612
టెలిఫోన్ నెంబరు 2322569/2323734
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2320407
ఇమెయిల్ : bopatna@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 బీహార్
15 తిరువనంతపురం రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
బేకరీ జంక్షన్
తిరువనంతపురం-695 033
ఎస్టీడీ కోడ్: 0471
టెలిఫోన్ నెంబరు 2332723/2323959
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 2321625
ఇమెయిల్ : bothiruvananthapuram@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 కేరళ, కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన లక్షద్వీప్
, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం పుదుచ్చేరి (మాత్రమే
మాహే రీజియన్).
16 న్యూఢిల్లీ (II) రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
సంసద్ మార్గ్, న్యూఢిల్లీ
ఎస్టీడీ కోడ్: 011
నం. 23724856
ఫ్యాక్స్ నెంబరు 23725218-19
ఇమెయిల్ : bonewdelhi2@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 హర్యానా (పంచకుల, యమునా
నగర్ మరియు అంబాలా జిల్లాలు మినహా) మరియు ఉత్తర ప్రదేశ్ లోని
ఘజియాబాద్ మరియు గౌతమ్ బుద్ధ నగర్
జిల్లాలు
17 డెహ్రాడూన్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా<బిఆర్> 74/1 జిఎంవిఎన్ భవనం, మూడవ అంతస్తు, <బిఆర్> రాజ్పూర్ రోడ్, <బిఆర్> డెహ్రాడూన్ - 248 001<బిఆర్> ఎస్టిడి కోడ్ : 0135
టెలిఫోన్ : 2742003
ఫ్యాక్స్ : 2742001
ఇమెయిల్ : bodehradun@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 ఉత్తరాఖండ్
ఉత్తరప్రదేశ్లోని ఏడు జిల్లాలు సహారన్పూర్,
షామ్లీ (ప్రబుధ్ నగర్),
ముజఫర్నగర్, బాగ్పట్, మీరట్
బిజ్నోర్, అమ్రోహా (జ్యోతిబా ఫూలే
నగర్)
18 రాంచీ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
4వ అంతస్తు, ప్రగతి సదన్,
ఆర్ఆర్డీఏ బిల్డింగ్,
కచ్చేరి రోడ్, రాంచీ
జార్ఖండ్ 834001
ఎస్టీడీ కోడ్: 0651
టెలిఫోన్: 2210512
ఫ్యాక్స్: 2210511
ఈమెయిల్: boranchi@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 జార్ఖండ్
19 రాయ్ పూర్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
54/949, శుభాశిష్ పరిషర్,
సత్య ప్రేమ్ విహార్
మహదేవ్ ఘాట్ రోడ్, సుందర్
నగర్, రాయ్పూర్- 492013
ఎస్టీడీ కోడ్: 0771
టెలిఫోన్: 2242566
ఫ్యాక్స్: 2242566
ఈమెయిల్: a href="mailto:boraipur@rbi.org.in">boraipur@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 చత్తీస్ ఘడ్
20 జమ్మూ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
రైల్ హెడ్ కాంప్లెక్స్,
జమ్మూ- 180012
ఎస్టీడీ కోడ్ : 0191
టెలిఫోన్: 2477617
ఫ్యాక్స్ నంబర్ 2477219
ఈమెయిల్ : bojammu@rbi.org.in
Click here to lodge complaint		 జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రం